لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : powerpoint (..ppt) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید : 39 اسلاید
قسمتی از متن powerpoint (..ppt) :
تفسیر عقلی - اجتهادی
تعریف عقل
«راغب اصفهانی» میگوید: اصل- عَقْل- بند کردن و باز ایستادن است، مثل: عقل البعیر بالعِقَال: بستن شتر با پایبندو طبق کلام امام علی (ع) عقل دو گونه است: عقل طبیعى و فطرى ، و عقل اکتسابى از مسموعات ، هر گاه عقل فطرى در انسان نباشد عقل اکتسابى و شنیدهها سود نمىدهد چنانکه نور خورشید به چشمى که نور ندارد بهره نمىدهد
عقل اکتسابی عقلى است که انسان را به سوى خوبى هدایت مىکند و از بدى برمىگرداند؛ این عقل همان معنى و مقصودى است که خداوند در آیه: (وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ- 43/ عنکبوت). آن را بیان داشته و هر جائى در قرآن که خداوند در آنجا کفّار را به عدم عقل مذمّت کرده اشاره به عقل اکتسابى و «عقل دوّم» است نه «عقل اوّل»
تعریف عقل در تفسیر عقلی
عقل گاهی به نیروی فکر انسان گفته میشود و گاهی به مدرکات این نیرو که همان علوم کسبی است. از این رو، عقل را به عقل فطری و اکتسابی تقسیم کردهاند؛ البته گاهی هم عقل را به عقل نظری و عملی تقسیم کردهاند.
در بحث روش تفسیر عقلی، گاهی مقصود از عقل همان عقل فطری یا نیروی فکر و قوه ادراک و تعقل است. و این در جایی صورت میپذیرد که تفسیر عقلی و اجتهادی به یک معنا استعمال میشود.
و گاهی مقصود از عقل همان عقل اکتسابی یا مدرکات عقل است که به عنوان قرائن یا دلایل عقلی در تفسیر قرآن مورد استفاده قرار میگیرد. و حکم نظری عقل در ملازمات و عقل برهانی نیز از همین باب است.
تعریف اجتهاد در تفسیر اجتهادی
مقصود از اجتهاد در اینجا کوشش فکری و به کار بردن نیروی عقل در فهم آیات قرآن و مقاصد آن است؛ بنابر این، اجتهاد در اینجا اعم از اجتهاد مصطلح در علم اصول و فقه است.
یعنی تفسیر اجتهادی در برابر تفسیر نقلی قرار میگیرد که در تفسیر نقلی ، بیشتر بر نقل تأکید میشود و در تفسیر اجتهادی بر عقل و نظر و تدبر تأکید میشود.
تاریخچه
وبرخی معتقدند که پیامبر (ص) به اصحاب خویش کیفیت اجتهاد عقلی در فهم نصوص شرعی - از قرآن یا سنت - را تعلیم داده است (محسن عبدالحمید و ایازی)
ریشهها و نمونههای تفسیر عقلی را می توان در احادیث تفسیری اهل بیت (ع) یافت:
«عبدالله بن قیس» میگوید که از امام رضا(ع) آیه «بل یداه مبسوطتان» (مائده/64) - (بلکه دستان خدا گشاده است) - را شنیدم. به حضرت عرض کردم: آیا برای خدا دو دست این چنین - و با دستم به دستان حضرت اشاره کردم - هست؟ فرمودند: نه، اگر چنین باشد، خدا مخلوق می شود.
در این حدیث حضرت با استفاده از نیروی عقل آیه قرآن را تفسیر کردهاند و دست مادی داشتن خدا را نفی کردهاند. چرا که دست داشتن خدا مستلزم جسم بودن و مخلوق بودن او است و ساحت الهی از این صفات منزه است. پس مقصود از دستان خدا همان قدرت او است.